ESG ซ่อนอยู่ตรงไหนในงบการเงิน

     ปัจจุบันเวลาจะวิเคราะห์บริษัทเพื่อลงทุน ข้อมูลด้าน ESG หรือสิ่งแวดล้อม สังคม และบรรษัทภิบาล (Environmental, Social and Governance: ESG) ถือเป็นข้อมูลสำคัญที่นักลงทุนให้ความสนใจมากขึ้นเรื่อย ๆ แต่หลายคนมักเข้าใจว่าข้อมูลดังกล่าวเป็นข้อมูลเชิงคุณภาพว่าด้วยเรื่องการดูแลสังคมและสิ่งแวดล้อม ซึ่งไม่เกี่ยวข้องกับผลการดำเนินงานทางการเงินของบริษัท บทความนี้จะช่วยไขข้อข้องใจว่าผลการดำเนินงานด้าน ESG นั้นสะท้อนอยู่ในตัวเลขในงบการเงินได้เช่นกัน เพื่อให้นักลงทุนนำไปใช้พิจารณาในการประเมินความเสี่ยงและโอกาสของธุรกิจก่อนตัดสินใจลงทุน

     นักลงทุนควรต้องทำความรู้จักกับบริษัทที่เรากำลังจะลงทุนให้ดีเสียก่อน สิ่งสำคัญที่ต้องเข้าใจเป็นลำดับแรกคือโมเดลธุรกิจ บริษัททำอะไร รายได้มาจากไหน ลูกค้าเป็นใคร ส่วนแบ่งตลาดและความสามารถในการแข่งขันเป็นอย่างไร ไปจนถึงว่าสถานะทางการเงินเข้มแข็งแค่ไหน ซึ่งการวิเคราะห์ข้อมูลดังกล่าวถือเป็นการพิจารณาข้อมูลด้าน ESG ด้วยเช่นกัน เพราะธุรกิจส่วนใหญ่ในปัจจุบันคำนึงถึงผลกระทบจากการทำธุรกิจต่อ ESG อย่างไรก็ตาม ธุรกิจที่ต่างกันย่อมโฟกัสในเรื่อง ESG ในประเด็นที่ต่างกันตามลักษณะการดำเนินงาน ซึ่งย่อมส่งผลต่อตัวเลขทางการเงินที่แตกต่างกันไปด้วย การทำความเข้าใจ ESG จึงจะช่วยให้นักลงทุนมองเห็นภาพรวมของธุรกิจ ไปพร้อมกับผลสุดท้ายปลายทางในงบการเงินได้ชัดเจนมากขึ้น

     ESG ไม่ได้เป็นเพียงแค่เทรนด์ระยะสั้น แต่กำลังกลายเป็นตัวแปรสำคัญที่สะท้อนอย่างชัดเจนในผลการดำเนินงานทางการเงินของบริษัท ไม่ว่าจะในรูปแบบอัตราส่วนทางการเงินที่สำคัญและบรรทัดต่าง ๆ ในงบการเงินที่นักลงทุนจำเป็นต้องศึกษาและให้ความสำคัญ เช่น รายได้จากการขายและบริการ ต้นทุนการผลิต ค่าใช้จ่ายในการขายและบริหาร รวมถึงค่าใช้จ่ายในการลงทุน เป็นต้น หากบริษัทไม่มีการจัดการเรื่อง ESG อาจต้องเผชิญกับต้นทุนแฝงที่สูงกว่าคู่แข่ง หรือค่าใช้จ่ายพิเศษที่เกิดขึ้นจากเหตุการณ์ไม่คาดคิด เช่น ค่าปรับ ค่าเสียหายจากการฟ้องร้องของลูกค้า ซึ่งตัวเลขเหล่านี้ล้วนสะท้อนผ่านตัวเลขงบการเงินในรูปของค่าใช้จ่ายหรือรายได้ที่ลดลง ในทางตรงกันข้าม หากธุรกิจบริหารจัดการเรื่อง ESG ได้ดี ก็อาจช่วยลดต้นทุนการผลิต (เช่น ค่าไฟ ค่าน้ำ ฯลฯ) และมีโอกาสเพิ่มรายได้จากสินค้ารักษ์โลกที่ตอบโจทย์ผู้บริโภคมากขึ้น

     อย่างไรก็ดี ความเชื่อมโยงระหว่าง ESG กับตัวเลขในงบการเงินนั้น แตกต่างกันไปตามประเภทของธุรกิจ นักลงทุนจึงควรเข้าใจก่อนว่าประเด็นด้าน ESG ในเรื่องใดที่ถือว่าสำคัญต่อตัวบริษัท และบริษัทมีวิธีบริหารจัดการประเด็นเหล่านั้นอย่างไร และท้ายที่สุดแล้วผลการดำเนินงาน ESG ส่งผลต่อฐานะทางการเงินของบริษัทอย่างไร

ธุรกิจอาหารต้องคำนึงถึงผู้บริโภคเป็นหลัก สินค้าที่ส่งถึงมือของผู้บริโภคต้องมั่นใจได้ว่าปลอดภัยและคำนึงถึงโภชนาการอย่างเหมาะสม

บริษัท ไทยเพรซิเดนท์ฟููดส จำกัด (มหาชน) (TFMAMA) สรรหาวัตถุดิบที่มีคุณภาพเพื่อตอบโจทย์ความต้องการของลูกค้าที่ใส่ใจสุขภาพมากขึ้น พร้อมพัฒนากระบวนการผลิตที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม โดยเพิ่มสัดส่วนการใช้พลังงานหมุนเวียนและลดการใช้บรรจุภัณฑ์ที่ไม่จำเป็น

ตัวเลขทางการเงินที่เกี่ยวข้องกับการดำเนินงานด้าน ESG ของบริษัท

• รายได้จากการขาย (Sales): บริษัทพัฒนาผลิตภัณฑ์บะหมี่กึ่งสำเร็จรูปสูตรลดโซเดียม ตอบโจทย์เทรนด์ผู้บริโภค มุ่งขยายฐานลูกค้าและเพิ่มยอดขายของบริษัท
• ต้นทุนขาย (Cost of sales): บริษัทติดตั้ง Solar Rooftop ที่โรงงานในจังหวัดระยองและลำพูน ซึ่งนอกจากจะช่วยลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกได้ถึง 2,860 ตันคาร์บอนไดออกไซด์แล้ว ยังสามารถลดค่าไฟฟ้าได้ถึง 22 ล้านบาทต่อปี นอกจากนี้ บริษัทยังร่วมกับคู่ค้าปรับบรรจุภัณฑ์ซอสปรุงรสเป็นซองเดียว แต่ยังคงให้กลิ่นและรสที่เหมือนเดิม ส่งผลให้ต้นทุนลดลง และยังเพิ่มความสะดวกรวดเร็วให้แก่ผู้บริโภคอีกด้วย

ประเทศไทยก้าวเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุอย่างเต็มตัว ธุรกิจจึงต้องปรับการบริการให้ตอบสนองความต้องการของลูกค้าที่เปลี่ยนไป

บริษัท โรงพยาบาลพระรามเก้า จำกัด (มหาชน) (PR9) ให้ความสำคัญกับการใช้ทรัพยากรอย่างมีประสิทธิภาพ การพัฒนานวัตกรรมทางการแพทย์ เพื่อตอบโจทย์กลุ่มลูกค้าทุกวัย
ตัวเลขทางการเงินที่เกี่ยวข้องกับการดำเนินงานด้าน ESG ของบริษัท

• รายได้จากการประกอบกิจการโรงพยาบาล (Revenues from hospitals operation): บริษัทพัฒนาแอปพลิเคชั่นตรวจสุขภาพ (Smart Check Up) ช่วยลดขั้นตอนการให้บริการ ทำให้ประหยัดเวลาได้ถึง 2 ชั่วโมงต่อผู้ให้บริการ เป็นการพัฒนาประสิทธิภาพไปพร้อมกับเพิ่มความพึงพอใจให้แก่ลูกค้า ทำให้เกิดการบอกต่อและมีลูกค้าใหม่มาเข้ารับบริการเพิ่มขึ้น ซึ่งจะส่งผลโดยตรงต่อรายได้ของบริษัท
• ค่าใช้จ่ายในการดำเนินงาน (Operating Expenses): บริษัทนำน้ำที่ใช้แล้วไปผ่านกระบวนการบำบัดเพื่อหมุนเวียนกลับมาใช้ใหม่ให้เกิดประโยชน์สูงสุดอย่างต่อเนื่อง อีกทั้งยังลดการสูญเสียน้ำในระบบปรับอากาศแบบ Cooling ที่ใช้ในโรงพยาบาล ลดการใช้น้ำไปได้ 17,280 ลูกบาศก์เมตรและประหยัดค่าน้ำประปาได้ 466,560 บาทต่อปี นอกจากนี้ โครงการพัฒนาระบบ Smart Check Up ยังช่วยลดกระดาษไปได้ 1.06 ล้านแผ่นต่อปี คิดเป็นค่าใช้จ่ายที่ประหยัดได้ 270,000 บาทต่อปี

อุตสาหกรรมยานยนต์และโลจิสติกส์ถือว่าเป็นกลุ่มที่ต้องปรับตัวตามทิศทางเศรษฐกิจสีเขียวและเป้าหมาย Net Zero ของประเทศและของโลก

บริษัท เอสซีจี เจดับเบิ้ลยูดี โลจิสติกส์ จำกัด (มหาชน) (SJWD) นำนวัตกรรม Smart Warehouse มาจัดการระบบคลังสินค้า โดยนำหุ่นยนต์มาใช้ในการจัดเก็บและเบิกจ่ายสินค้าอัตโนมัติ อีกทั้งยังใช้พลังงานไฟฟ้าจากแสงอาทิตย์และปรับเปลี่ยนรถยนต์ที่ใช้ในการขนส่งสินค้าเป็นรถไฟฟ้าเพื่อให้เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมมากขึ้น

ตัวเลขทางการเงินที่เกี่ยวข้องกับการดำเนินงานด้าน ESG ของบริษัท

• ค่าใช้จ่ายในการลงทุน (Capital Expenditure หรือ CAPEX): บริษัทปรับเปลี่ยนไปใช้รถขนส่งไฟฟ้ามากขึ้นแทนรถขนส่งแบบเดิม ซึ่งตามที่ปรากฏในงบกระแสเงินสด รายการนี้อาจเพิ่มขึ้นได้ในระยะสั้น แต่จะสามารถช่วยลดต้นทุนเชื้อเพลิงได้ในระยะยาว เช่น ในปี 2566 บริษัทสามารถลดการใช้น้ำมันได้ 217,500 ลิตรต่อปี
• ค่าใช้จ่ายในการดำเนินงาน (Operating Expenses): บริษัทใช้พลังงานไฟฟ้าจากแสงอาทิตย์ในคลังสินค้า โดยปี 2567 สามารถผลิตพลังงานไฟฟ้าจากแสงอาทิตย์ได้ 9,443,715 กิโลวัตต์-ชั่วโมง (kWh) คิดเป็นกว่า 98% ของกำลังการผลิตไฟฟ้าทั้งหมดของบริษัท ลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกได้ 4,720.91 ตันคาร์บอนไดออกไซด์เทียบเท่า ช่วยประหยัดค่าไฟฟ้าไปได้ 45 ล้านบาทต่อปี

     นอกจากตัวอย่างข้างต้น สำหรับธุรกิจที่ไม่ใส่ใจเรื่อง ESG อาจต้องเผชิญกับค่าใช้จ่ายพิเศษบางรายการที่อาจเกิดขึ้นและส่งผลกระทบต่อกำไรของบริษัท เช่น ค่าฟ้องร้องจากชุมชน หากบริษัทปล่อยมลพิษทางอากาศและน้ำเสียที่สร้างความเดือดร้อนให้แก่ชุมชนโดยรอบ หรือลูกค้าอาจเรียกค่าเสียหายกรณีที่สินค้าหรือบริการของบริษัทไม่ได้มาตรฐานและก่อให้เกิดอันตรายแก่ผู้บริโภค ซึ่งอาจส่งผลให้สินค้าถูกแบนและบริษัทสูญเสียชื่อเสียงและรายได้อีกด้วย

    ในการพิจารณาการลงทุน งบการเงินเป็นสิ่งสำคัญที่ผู้ลงทุนต้องศึกษา ซึ่งทุกวันนี้งบการเงินของบริษัทจะยิ่งสะท้อนภาพผลการดำเนินงานด้าน ESG ของบริษัทไปด้วย นักลงทุนจึงจำเป็นต้องเข้าใจความเชื่อมโยงระหว่าง ESG และตัวเลขในงบการเงิน เพื่อให้สามารถประเมินความเสี่ยงและโอกาสของบริษัทที่จะเข้าไปลงทุนได้อย่างรอบด้าน นำไปสู่การตัดสินใจลงทุนอย่างมืออาชีพ