เทคนิคสแกนหาความอยู่รอดของกิจการ

อัตราส่วนความสามารถในการชำระหนี้เป็นตัวชี้วัดสำคัญที่ผู้ให้กู้ใช้วัดความสามารถของบริษัทในการชำระหนี้ระยะยาว โดยผู้ให้กู้พิจารณาอัตราส่วนนี้เพื่อประเมินเสถียรภาพทางการเงินของบริษัท เป็นการวัดสุขภาพทางการเงินของบริษัท เนื่องจากแสดงให้เห็นว่ากระแสเงินสดของบริษัทเพียงพอที่จะชำระหนี้สินระยะยาวหรือไม่ หากอัตราส่วนนี้ไม่น่าพอใจอาจบ่งชี้ถึงความเป็นไปได้ที่บริษัทจะไม่สามารถปฏิบัติตามภาระผูกพันทางการเงินได้

เช่นเดียวกัน อัตราส่วนความสามารถในการชำระหนี้เป็นเครื่องมือสำคัญที่นักลงทุนใช้ประเมินสุขภาพทางการเงินของบริษัท โดยเฉพาะความสามารถในการชำระหนี้ระยะยาว เช่น กำลังพิจารณาซื้อหุ้น ก็ต้องการรู้ว่าบริษัทมีความมั่นคงทางการเงินแค่ไหน โดยอัตราส่วนนี้ช่วยนักลงทุนในหลายด้าน ได้แก่

• ประเมินความเสี่ยง อัตราส่วนที่ไม่ดี อาจหมายถึงบริษัทมีความเสี่ยงสูงที่จะไม่สามารถชำระหนี้ได้ในอนาคต ซึ่งอาจนำไปสู่ปัญหาทางการเงินหรือล้มละลาย
• เปรียบเทียบบริษัท นักลงทุนสามารถใช้อัตราส่วนนี้เปรียบเทียบบริษัทในอุตสาหกรรมเดียวกัน เพื่อหาตัวเลือกการลงทุนที่ดีที่สุด
• คาดการณ์อนาคต อัตราส่วนที่ดีบ่งบอกถึงความสามารถของบริษัทในการลงทุนเพื่อการเติบโตในอนาคต
• ประเมินผลตอบแทน บริษัทที่มีอัตราส่วนดีมักมีโอกาสจ่ายเงินปันผลดีตามไปด้วย

EBIT Interest Coverage หรือ Interest Coverage Ratio ใช้วัดความสามารถของบริษัทในการจ่ายดอกเบี้ยจากกำไรที่บริษัทสร้างได้ โดย EBIT ย่อมาจาก Earnings Before Interest and Taxes หรือกำไรก่อนดอกเบี้ยและภาษี

สูตร EBIT Interest Coverage = EBIT / ดอกเบี้ยจ่าย

อัตราส่วนนี้บอกว่า บริษัทมีกำไรมากพอที่จะครอบคลุมค่าใช้จ่ายดอกเบี้ยได้กี่เท่า โดยยิ่งค่าสูง ยิ่งแสดงว่าบริษัทมีความสามารถในการจ่ายดอกเบี้ยได้สูงตามไปด้วย

EBIT Interest Coverage มากกว่า 1 หมายความว่า มีกำไรมากกว่าดอกเบี้ยจ่าย

EBIT Interest Coverage น้อยกว่า 1 หมายความว่า มีกำไรน้อยกว่าดอกเบี้ยจ่าย

ตัวอย่าง

บริษัท XYZ มีกำไรก่อนดอกเบี้ยและภาษี 1,000,000 บาท มีดอกเบี้ยจ่าย 200,000 บาท

EBIT Interest Coverage = 1,000,000 / 200,000 = 5 เท่า

หมายความว่าบริษัท XYZ มีกำไรมากกว่าดอกเบี้ยที่ต้องจ่าย 5 เท่า โดยทั่วไปอัตราส่วนที่มากกว่า 1.5 เท่า ถือว่าปลอดภัย แต่ยิ่งสูงยิ่งดี ในกรณีนี้ 5 เท่า ถือว่าดีมาก แสดงว่าบริษัทมีความสามารถในการจ่ายดอกเบี้ยสูง และมีความเสี่ยงต่ำที่จะผิดนัดชำระหนี้

D/E Ratio ใช้ประเมินความสามารถของบริษัทในการปฏิบัติตามภาระผูกพันทางการเงิน แสดงให้เห็นถึงสุขภาพทางการเงินโดยรวมของบริษัท ซึ่งเป็นตัวเลขที่บอกว่าบริษัทใช้เงินกู้มากแค่ไหนเมื่อเทียบกับเงินทุนของตัวเอง “ยิ่งค่านี้ต่ำ ก็ยิ่งแสดงว่าบริษัทพึ่งพาเงินกู้น้อย” หมายถึงความเสี่ยงทางการเงินที่ต่ำลงด้วย หากอัตราส่วนนี้สูง แสดงว่าบริษัทกำลังใช้เงินกู้ที่มีความเสี่ยงในการระดมทุนมากขึ้น ซึ่งอาจนำไปสู่การล้มละลายได้หากหนี้สินสูงเกินไป ซึ่งอัตราส่วนที่สูงจะเตือนนักลงทุนว่าบริษัทหรือหุ้นมีความเสี่ยงสูง

โดยปกติแล้ว D/E Ratio ของบริษัททั่วไปจะอยู่ที่ประมาณ 1 - 2 เท่า แต่จะมีบางอุตสาหกรรม เช่น ธนาคาร ประกัน อาจมี D/E Ratio ที่สูงกว่าปกติ เพราะอาจมีหนี้สินในส่วนของเงินฝาก ดังนั้น นักลงทุนควรเปรียบเทียบกับบริษัทในอุตสาหกรรมเดียวกัน

สูตร D/E Ratio = หนี้สินรวม / ส่วนของผู้ถือหุ้น

ตัวอย่าง

บริษัท ABC ซึ่งเป็นบริษัทเทคโนโลยี เพิ่งเข้าตลาดหุ้นได้ 2 ปี จากงบการเงินล่าสุด พบว่ามีหนี้สินรวม 500 ล้านบาท

ส่วนของผู้ถือหุ้น 250 ล้านบาท

D/E Ratio = 500 ล้านบาท / 250 ล้านบาท = 2 เท่า

การวิเคราะห์

• D/E Ratio ของบริษัท ABC หมายความว่า มีหนี้สิน 2 บาท ต่อทุก ๆ 1 บาทของส่วนผู้ถือหุ้น
• D/E Ratio อาจดูสูงเกินไป แต่สำหรับบริษัทเทคโนโลยีที่เพิ่งเริ่มต้น ถือว่าปกติ เพราะกำลังลงทุนสูงในช่วงแรก
• ควรเปรียบเทียบกับ D/E Ratio ค่าเฉลี่ยอุตสาหกรรม และติดตามแนวโน้มในอนาคต
• หากบริษัทสามารถสร้างรายได้และกำไรที่แข็งแกร่ง D/E Ratio นี้จะลดลงในอนาคต เมื่อบริษัทเริ่มชำระหนี้คืนและสะสมกำไรได้ต่อเนื่อง
• D/E Ratio สูง ไม่ได้หมายความว่าแย่เสมอไป บางครั้งการกู้ยืมอาจช่วยให้บริษัทเติบโตเร็วขึ้น แต่ก็มาพร้อมความเสี่ยงที่สูงขึ้นเช่นกัน

อัตราส่วนนี้ใช้กำหนดว่าบริษัทมีกระแสเงินสดเพียงพอที่จะครอบคลุมค่าใช้จ่ายคงที่ แสดงให้เห็นถึงความสามารถของบริษัทในการชำระภาระผูกพันทางการเงินที่เกิดขึ้นเป็นประจำเมื่อครบกำหนด เช่น ดอกเบี้ยจ่าย การชำระหนี้ที่กำหนด ค่าเช่า โดยหากบริษัทไม่สามารถปฏิบัติตามภาระผูกพันทางการเงินได้ อาจหมายถึงการประสบปัญหาทางการเงิน หากไม่ได้รับการแก้ไข อาจมีความสามารถในการชำระหนี้ (สภาพคล่อง) ได้เพียงระยะเวลาจำกัดเท่านั้น

สูตร FCCR = ((EBIT + ค่าใช้จ่ายคงที่) / (ดอกเบี้ยจ่าย + ค่าใช้จ่ายคงที่ + การชำระคืนเงินต้นที่ครบกำหนด) / (1 - อัตราภาษี))

FCCR มากกว่า 1 เท่า เช่น 2 เท่า หมายความว่าบริษัทสามารถจ่ายภาระผูกพันคงที่ได้ 2 เท่า

FCCR เท่ากับ 1 หมายความว่าบริษัทสามารถจ่ายภาระผูกพันคงที่ประจำปีได้พอดี

FCCR น้อยกว่า 1 เท่า หมายความว่าบริษัทมีกำไรไม่เพียงพอที่จะครอบคลุมภาระผูกพันคงที่

ดังนั้น ยิ่งค่า FCCR สูง ยิ่งดี เพราะสะท้อนว่าบริษัทดำเนินงานแล้วมีรายได้และกระแสเงินสดที่เพียงพอในการชำระภาระผูกพันที่เกิดขึ้นเป็นประจำ หรือนักลงทุนมักใช้ประเมินความเพียงพอของกระแสเงินสดของบริษัทในการจัดการกับภาระหนี้สินที่เกิดขึ้นเป็นประจำและค่าใช้จ่ายในการดำเนินงานปกติ

ตัวอย่าง

บริษัท A และ B อยู่ในอุตสาหกรรมเดียวกัน

• บริษัท A มี FCCR = 2.5 เท่า
• บริษัท B มี FCCR = 0.8 เท่า

การวิเคราะห์

• บริษัท A มีความสามารถในการชำระภาระผูกพันคงที่ได้ดีกว่า โดยมีกำไรเพียงพอที่จะจ่ายภาระผูกพันได้ถึง 2.5 เท่า
• บริษัท B อาจกำลังเผชิญความเสี่ยงทางการเงิน เนื่องจากมีกำไรไม่เพียงพอที่จะครอบคลุมภาระผูกพันคงที่

เป็นอัตราส่วนทางการเงินเพื่อแสดงให้เห็นว่าบริษัทสามารถสร้างเงินสดจากการดำเนินงานเพียงพอที่จะชำระหนี้สินทั้งหมดหรือไม่ อัตราส่วนนี้มีความสำคัญ ดังนี้

• แสดงความสามารถในการชำระหนี้ ยิ่งอัตราส่วนสูง ยิ่งแสดงว่าบริษัทมีความสามารถในการชำระหนี้สูง
• บ่งชี้คุณภาพของกำไร เงินสดไม่สามารถตกแต่งตัวเลขได้ง่ายเหมือนกำไรทางบัญชี จึงสะท้อนสุขภาพทางการเงินที่แท้จริงได้ดี
• ประเมินความยืดหยุ่นทางการเงิน อัตราส่วนที่สูง แสดงว่าบริษัทมีเงินสดเหลือสำหรับการลงทุนหรือจ่ายเงินปันผล

สูตร Cash Flow to Total Debt = กระแสเงินสดจากการดำเนินงาน / หนี้สินรวม

ตัวอย่าง

บริษัท XYZ มีกระแสเงินสดจากการดำเนินงาน 500 ล้านบาท หนี้สินรวม 2,000 ล้านบาท

Cash Flow to Total Debt = 500 / 2,000 = 0.25 หรือ 25%

อัตราส่วน 0.25 หมายความว่า ในปีที่ผ่านมา บริษัท XYZ สามารถสร้างกระแสเงินสดจากการดำเนินงานเท่ากับ 25% ของหนี้สินรวม สมมติว่าบริษัทสามารถรักษาระดับกระแสเงินสดนี้ได้ และไม่มีการก่อหนี้เพิ่ม จะใช้เวลาประมาณ 4 ปี (1 / 0.25) ในการชำระหนี้ทั้งหมด โดยใช้เฉพาะเงินสดจากการดำเนินงาน

ตัวชี้วัดทางการเงินที่ใช้ในการประเมินโครงสร้างเงินทุนของบริษัท โดยเฉพาะในการวัดความเสี่ยงทางการเงินจากการใช้หนี้สินในการดำเนินธุรกิจเมื่อเทียบกับเงินทุนทั้งหมด พูดง่าย ๆ บริษัทพึ่งพาเงินกู้มากแค่ไหนในการดำเนินธุรกิจ

สูตร Debt to Capital = หนี้สินที่มีดอกเบี้ย / (หนี้สินที่มีดอกเบี้ย + ส่วนของผู้ถือหุ้น)

อัตราส่วนที่สูง แสดงว่าบริษัทมีการใช้หนี้มากกว่าทุน อาจทำให้บริษัทมีความเสี่ยงสูงในการชำระหนี้ในอนาคต

อัตราส่วนที่ต่ำ แสดงว่าบริษัทมีความเสี่ยงทางการเงินต่ำ เนื่องจากมีทุนมากกว่าหนี้สิน

ตัวอย่าง

บริษัท A มีหนี้สินที่มีดอกเบี้ย 500 ล้านบาท โดยส่วนของผู้ถือหุ้นเท่ากับ 1,500 ล้านบาท

Debt to Capital = 500 / (500 + 1,500) = 0.25 หรือ 25%

หมายความว่า 25% ของเงินทุนทั้งหมดของบริษัทมาจากหนี้สินที่มีดอกเบี้ย ส่วนที่เหลือ 75% มาจากส่วนของผู้ถือหุ้น ในกรณีนี้สะท้อนว่าบริษัทมีโครงสร้างเงินทุนที่ค่อนข้างอนุรักษนิยม โดยพึ่งพาเงินทุนจากผู้ถือหุ้นเป็นหลัก ซึ่งอาจบ่งชี้ถึงความเสี่ยงทางการเงินที่ต่ำ แต่ก็อาจหมายถึงโอกาสในการเติบโตที่จำกัดเช่นกัน ดังนั้น อัตราส่วนที่สูงขึ้นไม่ได้เป็นเรื่องเชิงลบเสมอไป หากใช้เงินกู้อย่างถูกต้อง อาจนำไปสู่ผลตอบแทนที่สูงขึ้นสำหรับผู้ถือหุ้นได้

เป็นอัตราส่วนทางการเงินที่ช่วยบอกว่าบริษัทมีหนี้แค่ไหนเมื่อเทียบกับสินทรัพย์ทั้งหมดของบริษัท สามารถสะท้อนถึงความมั่นคงทางการเงินของบริษัท โดยเจ้าหนี้มักใช้อัตราส่วนนี้ในการพิจารณาจำนวนหนี้สินรวมของบริษัท ความสามารถในการชำระหนี้ และความสามารถในการขอสินเชื่อใหม่ ส่วนนักลงทุนใช้เพื่อประเมินความแข็งแกร่งทางการเงิน ความสามารถในการปฏิบัติตามภาระผูกพันทั้งในปัจจุบันและอนาคต

สูตร Debt To Assets Ratio = หนี้สินรวม / สินทรัพย์รวม

อัตราส่วนมากกว่า 1 แสดงว่า หนี้สินมากกว่าสินทรัพย์ หรือพึ่งพาการกู้ยืมมากในการดำเนินธุรกิจ บริษัทอาจมีความเสี่ยงทางการเงินที่สูงขึ้น

อัตราส่วนเท่ากับ 1 แสดงว่า ไม่มีหนี้สิน

อัตราส่วนน้อยกว่า 1 แสดงว่า หนี้สินต่ำ บริษัทมีสินทรัพย์เพียงพอที่จะชำระหนี้ทั้งหมด

ตัวอย่าง

บริษัท B มีสินทรัพย์รวม 10,000,000 บาท หนี้สินรวม 6,000,000 บาท

Debt To Assets Ratio: 6,000,000 / 10,000,000 = 0.6 เท่า หรือ 60%

การวิเคราะห์

• อัตราส่วน 0.6 เท่า หมายความว่าบริษัทมีสัดส่วนหนี้สินรวม 60% เมื่อเทียบกับสินทรัพย์รวม ซึ่งอาจถือว่าค่อนข้างสูง เพราะสะท้อนถึงการพึ่งพาการกู้ยืมมากในการดำเนินธุรกิจ
• มองในแง่บวก อาจหมายถึงบริษัทกำลังขยายกิจการ เช่น เปิดสาขาใหม่
• ในแง่ลบ อาจเพิ่มความเสี่ยงทางการเงิน โดยเฉพาะหากธุรกิจไม่เป็นไปตามแผน

สำหรับบริษัทที่มีอัตราส่วนหนี้สินต่อสินทรัพย์ต่ำ เช่น 0.29 เท่า (บริษัทมีสัดส่วนหนี้สินรวม 29% เมื่อเทียบกับสินทรัพย์รวม) สะท้อนถึงมีความมั่นคงทางการเงินสูง มีกระแสเงินสดสูง หรือไม่จำเป็นต้องใช้เงินลงทุนมากในการดำเนินธุรกิจ อย่างไรก็ตาม นักลงทุนอาจศึกษาข้อมูลให้ละเอียด เพราะอัตราส่วนต่ำอาจไม่ดีเสมอไป เช่น อาจมีอัตราผลตอบแทนต่อส่วนผู้ถือหุ้น (ROE) ต่ำเกินไป หรือบริษัทมีกระแสเงินสดมากแต่ไม่ได้นำไปขยายธุรกิจ ก็อาจทำให้ธุรกิจเติบโตในระดับต่ำ

อัตราส่วนความสามารถในการชำระหนี้ เป็นเครื่องมือสำคัญในการวัดสุขภาพทางการเงินของบริษัท แสดงถึงความสามารถในการชำระหนี้ระยะยาว ช่วยนักลงทุนประเมินความเสี่ยงและความมั่นคงของกิจการ อย่างไรก็ตาม การพิจารณาเพียงตัวเลขเดียวไม่เพียงพอ ดังนั้น การเปรียบเทียบกับค่าเฉลี่ยอุตสาหกรรมเดียวกันมีความสำคัญ เนื่องจากแต่ละอุตสาหกรรมมีลักษณะเฉพาะที่แตกต่างกัน นอกจากนี้ ควรศึกษาข้อมูลอื่น ๆ ประกอบ เช่น แนวโน้มของอัตราส่วน โมเดลธุรกิจ ปัจจัยภายนอก และกลยุทธ์ของบริษัท โดยการวิเคราะห์อย่างรอบด้านจะช่วยให้เข้าใจสถานะทางการเงินของบริษัทได้อย่างแท้จริง และนำไปสู่การตัดสินใจลงทุนที่มีประสิทธิภาพมากขึ้น