สำรวจโอกาสและความเสี่ยงตลาดหุ้นเวียดนาม

การลงทุนในตลาดหุ้นเวียดนาม ถือเป็นอีกทางเลือกหนึ่งสำหรับนักลงทุนที่ต้องการแสวงหาผลตอบแทนจากการลงทุน และกระจายความเสี่ยงนอกเหนือจากตลาดหุ้นไทย ทั้งนี้ตลาดหุ้นเวียดนามจัดเป็น Frontier Market (ตลาดชายขอบ) ที่กำลังพัฒนาไปสู่ Emerging Market (ตลาดเกิดใหม่) เช่นเดียวกับตลาดหุ้นไทยในปัจจุบัน

จากกราฟด้านบน แสดงการเคลื่อนไหวของดัชนี VN Index นับตั้งแต่ต้นปี 2019 ที่เปิดตลาดที่ 892.54 จุด จนถึงวันที่ 22 มีนาคม 2024 ที่ปิดตลาดไปที่ 1,281.80 จุด โดยตัวเลขด้านบนสุดของกราฟ แสดงการเปลี่ยนแปลงของดัชนีรายปีหรือเทียบเท่ากับอัตราผลตอบแทนจากการลงทุนในดัชนี VN Index ชี้ให้เห็นว่า ดัชนีดังกล่าวให้ผลตอบแทนเป็นบวกเกือบทุกปี ยกเว้นปี 2022 ซึ่งเป็นช่วงที่ธนาคารกลางทั่วโลกต่างปรับขึ้นอัตราดอกเบี้ยต่อเนื่องเพื่อขจัดความเสี่ยงจากอัตราเงินเฟ้อ ส่วนในปี 2024 นับจากต้นปีจนถึงวันที่ 22 มีนาคม 2024 ดัชนี VN Index ปรับตัวขึ้นมาแล้ว 13.4%

ส่วนกำไรบริษัทจดทะเบียนในตลาดหุ้นเวียดนาม มีการขยายตัวในอัตราตัวเลข 2 หลักในช่วงปี 2014 – 2019 ก่อนที่ชะลอตัวลงในปี 2020 จากผลกระทบการแพร่ระบาดโควิด-19 แต่ก็กลับมาเติบโตอีกครั้งในปี 2021 ส่วนปี 2022 – 2023 กำไรสุทธิกลับมาชะลอตัวลงถึงติดลบ เป็นไปตามการชะลอตัวของภาวะเศรษฐกิจทั้งในประเทศและต่างประเทศ

กราฟด้านบนแสดงมูลค่าการซื้อขายเฉลี่ยรายวันเป็นรายเดือน แยกตามตลาด โดยตลาดหลักทรัพย์โฮจิมินห์ (HOSE) มีการซื้อขายต่อวันเฉลี่ยในปี 2023 ที่ 632 ล้านเหรียญดอลลาร์สหรัฐ ตามมาด้วยตลาดหลักทรัพย์ฮานอย (HNX) ที่ 61 ล้านเหรียญดอลลาร์สหรัฐต่อวัน และ UpCoM (กระดานซื้อขายหุ้นของบริษัทที่ยังไม่ได้จดทะเบียนทั้งในตลาดหลักทรัพย์โฮจิมินห์และตลาดหลักทรัพย์ฮานอย) ที่ 22 ล้านเหรียญดอลลาร์สหรัฐต่อวัน ถือว่ามูลค่าการซื้อขายต่อวันเพิ่มขึ้นกว่า 4 เท่าตัวเมื่อเทียบกับของปี 2019 แต่ก็ยังต่ำกว่าปี 2021 ที่ในปีนั้นมูลค่าการซื้อขายเฉลี่ยต่อวันสูงถึง 955, 120, และ 62 ล้านเหรียญดอลลาร์สหรัฐต่อวันตามลำดับ

ถ้ามองในแง่ของเงินทุนไหลเข้า - ออก (Fund Flow) พบว่าตลาดหุ้นเวียดนามยังมีเงินลงทุนไหลเข้าสุทธิเป็นบวก โดยกราฟบนซ้ายมือแสดงมูลค่าการซื้อ (ขาย) สุทธิตั้งแต่เดือนมกราคม ปี 2021 ถึงเดือนกุมภาพันธ์ ปี 2024 แยกตามกลุ่มนักลงทุน โดยนักลงทุนรายย่อยมียอดซื้อสุทธิสะสมเป็นบวก ในขณะที่นักลงทุนสถาบันในประเทศและนักลงทุนต่างประเทศเป็นยอดขายสุทธิสะสม

ส่วนกราฟด้านบนขวามือแสดงมูลค่าสะสมของเงินลงทุนใน Exchange Traded Fund (ETF) ที่สำคัญในตลาดหุ้นเวียดนาม ซึ่งกองทุนเหล่านี้นักลงทุนต่างชาติใช้เป็นเครื่องมือในการลงทุนในตลาดหุ้นเวียดนามเพื่อเกาะติดผลตอบแทนไปกับดัชนี พบว่ามีเงินลงทุนไหลเข้าสุทธิเป็นบวกเช่นกัน

เนื่องจากตลาดหุ้นเวียดนาม มีจำนวนนักลงทุนรายย่อยที่เติบโตเร็วมากในช่วง 3 ปีที่ผ่านมา ปัจจุบันมีนักลงทุนรายย่อย 7.5 ล้านบัญชี (ข้อมูล ณ สิ้นเดือนกุมภาพันธ์ 2024) หรือคิดเป็นประมาณ 7.5% ของจำนวนประชากรทั้งประเทศ เทียบกับของไทยที่ 8% แต่ด้วยจำนวนประชากรของไทยน้อยกว่า ทำให้จำนวนนักลงทุนรายย่อยของเวียดนามนั้นน่าจะใกล้เคียงกับบ้านเรา ทั้งนี้นักลงทุนรายย่อยของเวียดนามส่วนใหญ่มีพฤติกรรมซื้อขายหุ้นในลักษณะของการเก็งกำไร รวมทั้งมีบทบาทในตลาดหุ้นมากที่สุดคิดเป็นสัดส่วนของมูลค่าการซื้อขายมากกว่า 90% ดังนั้น การวิเคราะห์ทางเทคนิคนับเป็นเครื่องมือในการเข้าออกตลาดหุ้นเวียดนามได้ดีพอสมควร

ส่วนเศรษฐกิจเวียดนาม ในระยะยาวยังคงขับเคลื่อนแบบเดียวกับประเทศที่กำลังพัฒนา แต่มีการเติบโตของ GDP สูงเป็นอันดับต้น ๆ ของโลก จากขนาดประชากรที่ใหญ่ราว 97 ล้านคน (มากที่สุดเป็นอันดับ 3 ในอาเซียนรองจากอินโดนีเซียและฟิลิปปินส์) ทั้งนี้เวียดนามเป็นประเทศที่มีอัตราการเติบโตของ GDP สูงที่สุดในอาเซียน โดยในช่วง 10 ปีที่ผ่านมา มีอัตราการเติบโตเฉลี่ยปีละ 6% และคาดว่าในอีก 5 – 10 ปีข้างหน้า จะยังโตในลักษณะนี้ อีกทั้งลักษณะประชากรของเวียดนามส่วนใหญ่ยังเป็นวัยทำงาน มีทั้งกำลังซื้อและความต้องการบริโภคจับจ่ายใช้สอยที่มีแนวโน้มเพิ่มขึ้น แตกต่างจากประเทศอื่นในอาเซียนที่เริ่มเข้าสู่สังคมสูงวัย ซึ่งอาจทำให้เศรษฐกิจมีแนวโน้มเติบโตช้าลง

นอกจากนี้ ธุรกิจต่าง ๆ ยังมีการพัฒนามาอย่างต่อเนื่อง ทำให้มีการโยกย้ายแรงงานจากภาคเกษตรกรรมมายังภาคอุตสาหกรรมมากขึ้น เกื้อหนุนในแง่การขยายตัวของสังคมเมือง รวมทั้งเป็นปัจจัยบวกดึงดูดการลงทุนโดยตรงจากต่างประเทศ (FDI) ที่หลั่งไหลเข้ามาจากการที่ประเทศเวียดนามมีต้นทุนค่าแรงที่ถูกโดยเปรียบเทียบกับประเทศในเอเชีย อีกทั้ง ทำเลที่ตั้งอยู่ใกล้กับประเทศที่เป็น Global Supply Chain นอกจากนี้ยังได้ส้มหล่นจากที่บริษัทข้ามชาติขนาดใหญ่หลายรายย้ายฐานการผลิตจากจีนมายังเวียดนามเพื่อหลีกเลี่ยงมาตรการกีดกันทางการค้า ทำให้เวียดนามได้ชื่อว่าเป็น Global Manufacturing Hub

ด้านหนี้สาธารณะยังอยู่ในระดับต่ำ โดยข้อมูลล่าสุดจาก IMF เผยว่าหนี้โดยรวมทั่วไปของรัฐบาลเวียดนามอยู่ที่ 32.7% ของ GDP ขณะที่ประเทศไทยอยู่ที่ 62.9% ของ GDP ทำให้รัฐบาลยังมีช่องว่างสำหรับการกระตุ้นเศรษฐกิจ

การขยายตัวของภาคการส่งออก โดยในช่วงสิบปีที่ผ่านมา เวียดนามมีมูลค่าการส่งออกที่เติบโตขึ้นมากกว่า 3 เท่า นอกเหนือจากนี้ยังมีแรงขับเคลื่อนจากการทำ Free Trade Agreements (FTAs) กับหลายประเทศและภูมิภาคเศรษฐกิจที่สำคัญ ซึ่งจะช่วยให้ประเทศเวียดนามขยายตลาดส่งออกได้มากยิ่งขึ้น

Indicators สำคัญที่นักลงทุนต้องติดตามในตลาดหุ้นเวียดนาม

1. ภาวะเศรษฐกิจทั้งในและต่างประเทศ โดยเฉพาะตัวเลขอัตราการเติบโตทางเศรษฐกิจ (GDP) ที่สะท้อนสภาวะเศรษฐกิจของประเทศ รวมทั้งความเสี่ยงจากอัตราเงินเฟ้อจากที่เศรษฐกิจเวียดนามยังพึ่งพาการบริโภคในประเทศเป็นหลัก ซึ่งหากอัตราเงินเฟ้อเพิ่มสูงขึ้นก็จะกระทบต่ออำนาจซื้อของผู้บริโภคในประเทศ

นอกจากนี้นักลงทุนยังต้องติดตามภาวะเศรษฐกิจต่างประเทศ เนื่องจากเศรษฐกิจเวียดนามพึ่งพาการส่งออกมากที่สุดในอาเซียน โดยเฉพาะคู่ค้าสำคัญอย่างสหรัฐอเมริกาและสหภาพยุโรป (EU) ส่วนตัวเลข FDI แสดงการไหลเข้าของเงินลงทุนจากต่างประเทศชี้ให้เห็นความเชื่อมั่นของนักลงทุนต่างชาติ

2. การเคลื่อนไหวของดัชนี VN Index เพื่อติดตามภาวะตลาดและ Sentiment ของตลาดหุ้นเวียดนาม

3. นโยบายภาครัฐ ว่ามีการเปลี่ยนแปลงไปในทิศทางใด รวมทั้งข้อตกลงทางการค้า และปัจจัยที่เกื้อหนุนต่อการประกอบธุรกิจ

4. การลงทุนภาครัฐ ส่วนใหญ่เป็นการลงทุนในการพัฒนาโครงการสาธารณูปโภคพื้นฐาน เป็นต้น

โอกาสที่สำคัญสุดของตลาดหุ้นเวียดนามที่นักลงทุนต่างรอคอย คือ การได้รับการเลื่อนชั้นจากปัจจุบันที่ถูกจัดอยู่ในตลาดหุ้นชายขอบ (Frontier Market) มาเป็นตลาดหุ้นเกิดใหม่ (Emerging Market) นั่นหมายถึงเม็ดเงินลงทุนของกองทุนทั่วโลกที่จะหลั่งไหลเข้ามา โดยเฉพาะจากนักลงทุนสถาบัน รวมถึงกองทุนรวมและกองทุนบำนาญที่ถูกกำหนดให้ลงทุนได้ตั้งแต่ตลาด Emerging Market ขึ้นไป

นอกจากนี้ ยังมีรัฐวิสาหกิจขนาดใหญ่อีกหลายรายที่เตรียมแปรรูปเข้าตลาดหุ้นเวียดนาม ทั้งในกลุ่มสื่อสาร พลังงาน และกลุ่มสาธารณูปโภค ที่จะเพิ่ม Market Cap. และสร้างโอกาสในการลงทุนมากขึ้น ทั้งนี้ สำนักงาน ก.ล.ต. เวียดนามกำลังร่างกฎเกณฑ์เพื่ออำนวยความสะดวกให้นักลงทุนต่างชาติเข้าถึงตลาดหุ้นได้มากขึ้น เช่นเดียวกับนักลงทุนท้องถิ่น อันเป็นเงื่อนไขสำคัญที่ทำให้ตลาดหุ้นเวียดนามสามารถถูก Upgrade จากตลาดหุ้นชายขอบ มาเป็นตลาดหุ้นเกิดใหม่

ความเสี่ยงของการลงทุนในตลาดหุ้นเวียดนาม มีความคล้ายกับการลงทุนในตลาดหุ้นทั่วไป ได้แก่

1. ความเสี่ยงด้านการเมืองและกฎระเบียบ อาทิ การเปลี่ยนแปลงนโยบายของรัฐบาล แม้เวียดนามมีระบบการปกครองแบบสังคมนิยมภายใต้พรรคการเมืองเดียว คือ พรรคคอมมิวนิสต์ ความเสี่ยงด้านการเมืองถือว่ามีไม่มากนัก ยกเว้นหากมีการเปลี่ยนแปลงในตัวบุคคลสำคัญระดับสูงของพรรค ก็ย่อมส่งผลกระทบต่อจิตวิทยาการลงทุนในระยะสั้นได้ ส่วนการเปลี่ยนแปลงของกฎหมายและกฎระเบียบมาจากการที่ทางการเวียดนามมีการออกกฎระเบียบที่เคร่งครัดขึ้น

2. ความเสี่ยงด้านเศรษฐกิจ เศรษฐกิจเวียดนามพึ่งพาการส่งออกมากที่สุดในอาเซียน ดังนั้น ถ้าเศรษฐกิจของประเทศคู่ค้า เช่น สหรัฐอเมริกาและสหภาพยุโรป (41% ของมูลค่าการส่งออก) ชะลอตัว อาจส่งผลกระทบต่อภาคการส่งออก

3. สภาพคล่องของการซื้อขาย เนื่องจากตลาดหุ้นเวียดนามเป็นตลาดที่กำลังพัฒนา อาจมีผลกระทบจากจำนวนครั้งและปริมาณการซื้อขายของหุ้นที่มีการเปลี่ยนมือต่ำ

4. บรรษัทภิบาลของบริษัทจดทะเบียน ความโปร่งใสในตลาดหุ้นเวียดนามยังต้องปรับปรุงเพื่อให้เทียบเท่าเกณฑ์มาตรฐานสากล

5. ข้อจำกัดของนักลงทุนต่างชาติ (Foreign Ownership Limit) ตลาดหุ้นเวียดนามมีการกำหนดสัดส่วนการถือครองหลักทรัพย์สูงสุดของนักลงทุนต่างชาติที่จะสามารถเข้าซื้อหุ้นตัวนั้น ๆ ได้ ซึ่งโดยทั่วไปแล้วจะอยู่ที่ 49% สำหรับหุ้นทั่วไป และ 30% สำหรับหุ้นธนาคาร ดังนั้น หากหุ้นตัวใดที่มีสัดส่วนการถือครองจากนักลงทุนต่างชาติเต็มจำนวนแล้ว ก็จะทำให้นักลงทุนต่างชาติไม่สามารถเข้าไปซื้อหุ้นตัวนั้นได้อีก

6. ความเสี่ยงด้านอัตราแลกเปลี่ยน การที่นักลงทุนไทยจะทำการซื้อขายหุ้นเวียดนาม ต้องทำการแลกเงินบาทเป็นเงินดอลลาร์สหรัฐ (USD) ก่อน แล้วจึงแปลงเป็นเงินดอง (VND) ของเวียดนามอีกที เพื่อมาทำรายการซื้อหุ้น ส่วนการขายหุ้นก็ต้องนำเงินดองมาแปลงเป็นเงินดอลลาร์สหรัฐก่อน แล้วจึงแปลงกลับมาเป็นเงินบาท ดังนั้น ความผันผวนของอัตราแลกเปลี่ยนอาจกระทบต่อผลตอบแทนจากการลงทุนให้เพิ่มขึ้นหรือน้อยลงได้ ทั้งนี้ ธนาคารกลางเวียดนาม (SBV) บริหารอัตราแลกเปลี่ยน VND เทียบกับ USD เป็นแบบกึ่งลอยตัว (Managed Float) คล้ายกับของประเทศไทย

7. ความเสี่ยงจากการผันผวนของตลาดหุ้น เนื่องจากตลาดหุ้นเวียดนามจัดอยู่ในตลาดชายขอบ (Frontier Market) มักเผชิญกับความผันผวนมากกว่าเมื่อเทียบกับตลาดหุ้นที่พัฒนาแล้ว เนื่องจากกฎระเบียบที่อาจยังไม่ได้มาตรฐานสากล รวมทั้งมีความไวต่อการเปลี่ยนแปลงของเศรษฐกิจโลก

คำแนะนำการลงทุนในตลาดหุ้นเวียดนาม

การลงทุนในตลาดหุ้นเวียดนาม แม้จะมีความผันผวนแต่ก็เป็นการลงทุนเพื่อหวังผลตอบแทนระยะยาวมากกว่าที่จะเก็งกำไร เนื่องจากพัฒนาการของเศรษฐกิจและตลาดหุ้นเวียดนามที่เจริญรอยตามประเทศที่กำลังพัฒนา ที่เรียกว่า “Catch-Up Growth” ที่ประเทศที่มาทีหลังจะได้ผลบวกจากการลงทุน การถ่ายทอดเทคโนโลยี และ Know-How จากประเทศที่พัฒนามาก่อน

ดังนั้น การซื้อหุ้นเวียดนามตอนนี้ ก็จะทำให้ได้รับผลตอบแทนเช่นเดียวกับการลงทุนในตลาดเกิดใหม่อื่น ๆ เหมือนเช่นในอดีต การเข้าไปลงทุนในตลาดหุ้นเวียดนามตอนนี้เปรียบเสมือนการย้อนเวลาไปอดีตเช่นเดียวกับการที่เราเข้าไปซื้อหุ้นไทยเมื่อ 10 หรือ 15 ปีที่ผ่านมา ตอนที่ราคาหุ้น SCC ยังอยู่ที่ 150 บาท หุ้น PTT ที่ราคา IPO 35 บาท หุ้น BBL ที่ 80 บาท หรือหุ้น LH ที่ราคา 5 บาทเมื่อเทียบกับราคาหุ้นปัจจุบันจะเห็นว่าผลตอบแทนมีการเติบโตอย่างมาก ดังนั้นเสน่ห์ของตลาดหุ้นเวียดนาม คือการเข้าไปซื้อหุ้นในธุรกิจเดียวกันที่นักลงทุนไทยเคยพลาดโอกาสไม่ได้เข้าไปซื้อหุ้นเหล่านี้ในสมัยก่อน

หมายเหตุ : บทความนี้เพื่อใช้สำหรับศึกษาเบื้องต้นเท่านั้น มิได้มีเจตนาในการชี้นำการลงทุนแต่อย่างใด นักลงทุนควรศึกษาข้อมูลเพิ่มเติมก่อนตัดสินใจลงทุน