จัดกลุ่มหุ้นธุรกิจน้ำมัน ใครอยู่ตรงไหนบ้าง อนาคตไกลแค่ไหน?
กลุ่มพลังงาน (RESOURC) ถือว่ามีผลการเคลื่อนไหวของตลาดหุ้นไทยอย่างมาก ด้วยมูลค่าหลักทรัพย์ตามราคาตลาดที่มีสัดส่วนมากถึง 20% ของ SET Index โดยเราสามารถแบ่งกลุ่มพลังงานออกเป็นกลุ่มที่ใช้เชื้อเพลิงดั้งเดิม เช่น น้ำมัน ก๊าซธรรมชาติ ถ่านหิน และกลุ่มพลังงานทดแทน เช่น แสงอาทิตย์ น้ำ ลม
สำหรับบทความนี้จะพาเจาะลึกหุ้นที่เกี่ยวข้องกับธุรกิจน้ำมันโดยเฉพาะ ซึ่งเป็นกลุ่มที่ได้รับความนิยมสูง เต็มไปด้วยบริษัทขนาดใหญ่ และมีคำถามที่หลายคนสงสัยว่าธุรกิจน้ำมันจะยังไปต่อได้อีกไกลแค่ไหน?
จัดกลุ่มหุ้นธุรกิจน้ำมัน ใครอยู่ตรงไหนบ้าง
ก่อนอื่นขออธิบายสั้น ๆ ว่าวงจรธุรกิจน้ำมันตั้งแต่ต้นน้ำถึงปลายน้ำ ประกอบด้วย
1.) ธุรกิจต้นน้ำ ทำการสำรวจขุดเจาะแหล่งน้ำมันดิบ
2.) ธุรกิจกลางน้ำ คือ โรงกลั่นน้ำมันและผลิตปิโตรเคมี
3.) ธุรกิจปลายน้ำ คือ ค้าปลีกและสถานีบริการน้ำมันต่าง ๆ
- ธุรกิจต้นน้ำ (Upstream)
เป็นบริษัทที่ทำการสำรวจและขุดเจาะแหล่งน้ำมันดิบ-ก๊าซธรรมชาติต่าง ๆ ทั้งในทะเลและบนบก แล้วจึงส่งน้ำมันดิบและก๊าซธรรมชาติที่ผลิตได้ส่งต่อไปยังโรงกลั่นน้ำมัน โดยการวิเคราะห์หุ้นกลุ่มนี้ ประกอบด้วย 2 ปัจจัยหลัก คือ
- ราคาน้ำมันดิบ
การเคลื่อนไหวของราคาน้ำมันดิบมีผลอย่างมากต่อทิศทางผลประกอบการของธุรกิจสำรวจและขุดเจาะ เนื่องจากต้นทุนการผลิตเป็น Fixed cost ที่ค่อนข้างคงที่ ดังนั้น กำไรจะมากหรือน้อย จึงขึ้นอยู่กับราคาขายน้ำมันเป็นหลัก
- อัตราแลกเปลี่ยน
ด้วยน้ำมันดิบเป็นสินค้าโภคภัณฑ์ที่อ้างอิงราคาตามตลาดโลก และธรรมชาติของธุรกิจที่มักขยายการลงทุนไปตามแหล่งปิโตรเลียมทั่วโลก ค่าเงินจึงมีผลต่อรายได้จากการขาย เช่น ถ้าขายน้ำมันดิบไปยังต่างประเทศ เมื่อค่าเงินบาทแข็งขึ้น รายได้ที่กลับเข้าก็จะลดลง แต่หากค่าเงินบาทอ่อนลง รายได้ก็จะเพิ่มขึ้นนั่นเอง
- ธุรกิจกลางน้ำ (Midstream)
เป็นกลุ่มธุรกิจโรงกลั่นที่รับน้ำมันดิบเข้าสู่กระบวนการกลั่น เพื่อผลิตออกมาเป็นน้ำมันสำเร็จรูป เช่น น้ำมันเบนซิน น้ำมันดีเซล น้ำมันหล่อลื่นพื้นฐาน น้ำมันอากาศยาน ก๊าซหุงต้ม น้ำมันเตา รวมถึงผลิตภัณฑ์ปิโตรเคมีและเม็ดพลาสติกต่าง ๆ ซึ่งปัจจัยสำคัญที่ใช้พิจารณาหุ้นโรงกลั่น ประกอบด้วย
- ค่าการกลั่น
ความสามารถในการทำกำไรของโรงกลั่นต้องดูที่ "ค่าการกลั่น" หรือ Gross Refining Margin ซึ่งเป็นส่วนต่างระหว่างราคาน้ำมันสำเร็จรูปกับน้ำมันดิบ ยิ่งค่าการกลั่นสูง กำไรจะยิ่งเยอะขึ้นตาม สำหรับปัจจัยที่กำหนดค่าการกลั่น ก็มีทั้งความต้องการใช้ เศรษฐกิจ การขนส่ง ความสามารถในการผลิต อัตราแลกเปลี่ยน รวมถึงต้นทุนน้ำมันดิบด้วย
- การบริหารสต๊อกน้ำมัน
เราคงเคยได้ยินคำว่ากำไรขาดทุนสต็อกน้ำมันอยู่บ่อย ๆ ที่เป็นแบบนี้เพราะธุรกิจโรงกลั่นต้องมีการเก็บสำรองน้ำมันดิบเอาไว้ ดังนั้น เมื่อราคาน้ำมันดิบในตลาดมีราคาถูกกว่าน้ำมันที่เก็บสำรองไว้ โรงกลั่นก็จะขาดทุนจากส่วนนี้ แต่กลับกันถ้าราคาน้ำมันดิบในตลาดแพงกว่าราคาที่เก็บสำรองไว้ โรงกลั่นก็จะมีกำไรจากสต๊อกน้ำมัน ซึ่งกำไร-ขาดทุนตรงนี้มีผลต่อภาพรวมประกอบการมากพอสมควร
- ธุรกิจปลายน้ำ (Downstream)
เป็นกลุ่มปลายน้ำที่นำน้ำมันสำเร็จรูปที่ได้จำหน่ายผ่านสถานีบริการน้ำมันต่างๆ โดยสิ่งที่ต้องรู้ก่อนลงทุนหุ้นปั๊มน้ำมัน ได้แก่
- ค่าการตลาดน้ำมัน
คือ ส่วนต่างระหว่างราคาขายน้ำมันหน้าสถานีกับต้นทุนน้ำมันที่รับมาจากโรงกลั่น ค่าการตลาดจึงเปรียบเสมือนอัตรากำไรขั้นต้นของปั๊มน้ำมัน มีกลไกควบคุมราคาขายจากภาครัฐ ทั้งนี้ ค่าการตลาดจะมีกลไกควบคุมจากภาครัฐให้อยู่ในระดับที่เหมาะสม
- การบริหารพื้นที่บริการให้เกิดประโยชน์สูงสุด
ปัจจุบันปั๊มน้ำมันมีการแข่งขันรุนแรง จำเป็นต้องตั้งอยู่ในที่ดินที่มีศักยภาพ ติดถนนสายหลัก ซึ่งก็ตามมาด้วยต้นทุนที่สูง ดังนั้น ผู้ประกอบการจึงต้องมีการบริหารพื้นที่ให้เกิดประโยชน์สูงสุด เช่นการขยายโมเดลไปยังธุรกิจค้าปลีกที่ไม่เกี่ยวข้องกับน้ำมัน (Non-oil) เป็นต้น
สุดท้ายนี้จะเห็นว่าหุ้นน้ำมันถือเป็นอีกกลุ่มอุตสาหกรรมที่ค่อนข้างมีความซับซ้อน และมีตัวแปรหลากหลาย นักลงทุนจึงต้องจับตาความเคลื่อนไหวอย่างใกล้ชิด โดยเราสามารถใช้เครื่องมือ SETSMART ช่วยวิเคราะห์หุ้น ทั้งการเคลื่อนไหวของราคาในระยะสั้น รวมถึงเจาะลึกผลประกอบการ อัตราส่วนทางการเงิน เพื่อวิเคราะห์พื้นฐานระยะยาว ซึ่งตอนนี้ตลาดหลักทรัพย์ฯ มีบริการ SETSMART ที่สามารถสมัครใช้บริการได้เพียง 250 บาทต่อเดือน >> คลิกที่นี่
หมายเหตุ : บทความนี้เพื่อใช้สำหรับศึกษาเบื้องต้นเท่านั้น มิได้มีเจตนาในการชี้นำการลงทุนแต่อย่างใด นักลงทุนควรศึกษาข้อมูลเพิ่มเติมก่อนตัดสินใจลงทุน
Disclaimer : ข้อมูลบริษัทจดทะเบียนที่ปรากฏนี้เป็นเพียงการนำเสนอข้อมูลในอีกรูปแบบหนึ่งเพื่อให้ผู้ลงทุนสามารถเข้าใจได้ง่ายขึ้นโดยการอิงกับไลฟ์สไตล์ (Lifestyle Based) หรือกระแส (Trend) ซึ่งรวบรวมมาจากข้อมูลที่เผยแพร่ผ่านช่องทางของตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย (“ตลาดหลักทรัพย์ฯ”) อย่างไรก็ตาม ตลาดหลักทรัพย์ฯ ไม่รับรองความถูกต้องครบถ้วน หรือความเป็นปัจจุบันของข้อมูลดังกล่าวรวมทั้งไม่ได้ให้คำแนะนำเกี่ยวกับการลงทุนใด ๆ ในหลักทรัพย์ของบริษัทจดทะเบียน และตลาดหลักทรัพย์ฯ ไม่ต้องรับผิดชอบในความเสียหายหรือสูญหายจากการนำข้อมูลที่ปรากฏนี้ไปใช้ในทุกกรณี
